Εκκλησιές

Κεντρική εκκλησία (Κοίμηση της Θεοτόκου)

Στην πλατεία του χωριού μας, που είναι πλακοστρωμένη με τετράγωνες 0,50 χ 0,50 τσιμεντόπλακες, βρίσκεται ο μεγαλοπρεπής-επιβλητικός ιερός Ναός της «Κοιμήσεως της Θεοτόκου». Χτίστηκε το 1812, από Ζουμπανιώτες χτιστάδες και για πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκαν και «μαστορόπουλα» από το χωριό μας. Προ αυτής υπήρχε εκεί πιο παλιά, όπως κοιμητήριο, που αποκαλύφθηκε αργότερα με βελανιδιές, ιερά δέντρα, με καταγωγή το αρχαίο Μαντείο της Δωδώνης της Ηπείρου (ιερά φυγός).

Ο ρυθμός της εκκλησίας είναι η λεγόμενη «Βασιλική τρίκλητη» με δύο (2) σειρές κολώνες και κάθε σειρά πέντε άλλες κολώνες, δηλαδή κάθε κλίτος έχει πέντε (5) θόλους (τρούλους), συνολικά δηλαδή 3 Χ 5 = 15 θόλους (τρούλους) από πυρόλιθο, ώστε να είναι ελαφρά, να μην έχουν βάρος. Τα ενδιάμεσα των τρούλων γέμουν οστά προγόνων μας Κιρασοβιτών, το έχουν διαπιστώσει μάστορες σε επισκευές της στέγης, τα παλιά χρόνια (1950-1960).

Μπροστά από την κύρια είσοδο του ιερού ναού υψώνεται καλαίσθητο το καμπαναριό, που έχει τρεις (3) καμάρες. Είναι χτισμένο από εξαίρετη πελεκητή πέτρα αρίστης καλλιτεχνικής μαστορικής τέχνης από τα πανάξια μαστορίτικα χέρια, μεράκι των πρωτοπελεκάνων αρχιμαστόρων Αχιλλέα Χρήστου Νάκο και Βαγγέλη Νάκο (Σιούλα). Είναι χτίσμα του 1968 με εισφορές του ταμείου της εκκλησίας και προσφορές των κατοίκων του χωριού μας. Στην κορυφή έχει τρούλο με μεγάλο ρολόι με φωτιστικούς δείκτες, δωρεά του μακαρίτη άξιου Κιρασοβίτη ΖΑΧΑΡΙΑ ΝΙΚ. ΕΞΑΡΧΟΥ, στη μνήμη της μάνας του Μαρίας το έτος 1971. Προ αυτού του ωραιότατου καμπαναριού υπήρχαν άλλα δύο άλλα, γκρεμίστηκαν λόγω του χρόνου.

Οι διαστάσεις της εκκλησίας μας, στο εσωτερικό χώρο είναι: μήκος 25 μέτρα, πλάτος 13 και ύψος 8 μέτρα δηλ. 2.600 κυβ. μέτρα αέρα (25 Χ 13 Χ 8). Η τοιχογραφία του «ιερού βήματος» και η εικονογράφηση, τόσο του ιερού τέμπλου, όσο του «παντοκράτορα» και του εσωτερικού χώρου είναι έργο της ξακουστής Σαμαριώτικης Σχολής του αξιογράφου ΜΙΧΑΗΛ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ, των χρόνων 1812-1817, όπως υπογράφει ο ίδιος.

Λεπτομερής περιγραφή της όλης εκκλησίας της τοιχογράφησης, εικονογράφησης, των υπαρχόντων των ιερών σκευών, βιβλίων, ιερατικών στολών, ξυλογλύπτων, παραδόσεων και θαυμάτων, βλέπε σχετικό βιβλίο, Δ. Σαμαρά, έκδοσης 1999).

Άγιος Νικόλαος

 

Ο ιερός αυτός ναός είναι χτισμένος σε υπερυψωμένο μέρος στα νότια του χωριού μας. Το σημερινό χτίσμα είναι μετά 1850 . Προ αυτού, φαίνεται υπάρχουν ίχνη, υπήρχε άλλο χτίσμα, που χάλασε ή κάηκε. Τα παλιά χρόνια ήταν ο ενοριακός ιερός ναός του Πέρα ή Κάτω Μαχαλά. Στον περιβάλλοντα χώρο είναι το σημερινό κοιμητήριο, που μεταφέρθηκε εκεί τα χρόνια 1900-1904.

Το 1994 χτίστηκε και καμπαναριό από δωρεά-αφιέρωση του Κιρασοβίτη μακαρίτη Αποστόλου Αθαν. Παπανικολάου. Δωρεές-αφιερώματα έχουν γίνει και από τον μακαρίτη Γιώργο Ζούκα (διάνοιξη αμαξητού δρόμου) και από Ηλία Τσιαούση, Γιάννη Ζιούλη (δάπεδο-πολυέλαιος).

Τώρα τον ιερό ναό, επιμελείται και φροντίζει η κεντρική μας ενορία, μέχρι το 1952-1953, η οικογένειες Γιώτη - Δημ. Ζιούλη. Περισσότερα . Δημ. Σαμαρά, «Εκκλησίες - εικονίσματα -- νερόμυλοι του χωριού μας», έκδοση 1999.

Αγία Παρασκευή

Το εξωκκλήσι της οσιομάρτυρος Αγίας Παρασκευής προστάτιδος και πολιούχου του χωριού μας, από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους 4-5ο αιώνα. Το σημερινό χτίσμα, είναι μετά το 1850. Χτισμένο πάνω και αυτό σε παλιότερο χτίσμα. Έχει υποστεί τροποποιήσεις και συμπληρώσεις όχι και τόσο επιτυχημένες. Έχει αξιόλογες εικόνες, που τώρα έχουν μεταφερθεί για φύλαξη-ασφάλεια στην ενοριακή μας εκκλησία. Μεγάλη Δωρήτρια στην εκκλησία εδώ είναι η Ελένη Σελτσιώνη. Την επιμέλεια φροντίδα έχει τώρα η ενοριακή μας εκκλησία. Τα παλιότερα χρόνια ήταν στην φροντίδα της οικογένειας Μακρυγιάννη. Ο μύθος παράδοση για την αγία μας Παρασκευή δηλαδή την εξαφάνιση - εμφάνιση της εικόνας της, έχει γραφεί στο πρώτο μέρος της εξιστόρησης αυτής (ονομασία χωριού μας). 

Άγιος Γιώργης – Προκόπης

Το εξαίρετο εκκλησάκι του Άι Γιώργη μας, είναι χτισμένο στο ψηλότερο σημείο του χωριού μας, ανάμεσα στα χωράφια, σε περίοπτη (αγνάντια) θέση. Το σημερινό χτίσμα είναι του 1993 από την οικογένεια του Γιώργου Λαζάρου Παπαγεωργίου και Δέσπως Μ. Παπαγεωργίου. Πριν από αυτό είχαν χτιστεί άλλα δύο, αλλά λόγω κατολίσθησης του εδάφους, χαλάστηκαν.

   Ήταν πρώτα αφιερωμένο στον Άγιο Προκόπη, αλλά λόγω του ότι το μέρος αυτό το ήθελε ο αγάς του χωριού μας για «Κούλια» διοικητήριο-σπίτι του, μέσα σε μια νύχτα οι παππούδες του Γιώργου Παπαγεωργίου ιδιοκτήτες, το μετονόμασαν σε Άγιο Γιώργη. Αυτό γιατί οι Τούρκοι είχαν σε σεβασμό και φόβο τον Άι Γιώργη των χριστιανών. Έτσι και σώθηκε το εκκλησάκι.

Άγιος Αθανάσιος

Το εκκλησάκι αυτό βρίσκεται στη βορειοανατολική γωνιά του χωριού μας, στο δρόμο τον παλιό προς Φούρκα. Το σημερινό χτίσμα είναι του 1893 όπως αναγράφεται στο υπέρθυρο της εισόδου. Εξωτερικές διαστάσεις 10,70 Χ 6 μέτρα. Κτήτορας της εκκλησίας ο Γιώργης Μακρυγιάννης, γιος του  Αδάμου. Την εκκλησία επιμελούνται - φροντίζουν οι οικογένειες, Αλέκος, γιος του Κώστα και τα Κορίτσια του θείου Γιώργη, Αγόρω, Σπυριδούλα, Μαρίκα, προ του σημερινού χτίσματος, προϋπήρχε και εδώ παλιότερο, που καταστράφηκε. Και εδώ υπάρχουν «θεόρατες» γεροβαλανιδιές, δέντρο ιερών χώρων. Έχει αξιόλογες άγιες εικόνες.

Προφήτης Ηλίας

Να θυμηθούμε το τετράστιχο του ποιητή Άγγελου Βλάχου:

«Εις το βουνό ψηλά εκεί

είν’ εκκλησιά ερημική

το σήμαντρο της δεν χτυπά

δεν έχει ψάλτη ουδ’ παπά...»

    Βρίσκεται το εξωκκλήσι αυτό, σε απόσταση περίπου 2 χλιμ. από το χωριό μας, στον αμαξητό δρόμο προς τη Φούρκα, σε λοφάκι ψηλά, κοντά στο ξηρόρεμμα του αρκουδάλωνα, εν μέσω πεύκων και βελανιδιών και στην κρυστάλλινη πηγή του. Το εκκλησάκι αυτό επιμελούνται και φροντίζουν οι τρεις οικογένειες των Κωταδημαίων: α. Χρήστου Κ. Κωταδήμου ή Κοντοδήμου, παπού του Δήμου, β) Νικόλας Κ. Κωταδήμου, πατέρας των κοριτσιών Γιάννη (Νούλη) και γ) Βασίλης Κ. Κωταδήμος, πατέρας του μακαρίτη Αποστόλη, εκ  περιτροπής ανά χρόνο. Η αιτία χτίσης του ιερού ναού - παράδοση είναι στο βιβλίο του Δ. Σαμαρά, έκδοσης 1999. Εκεί υπάρχουν εγγραμμένες όλες οι λεπτομέρειες και η αγιογράφηση.

Αγία Βαρβάρα 

Το εξωκκλήσι αυτό βρίσκεται στο παλιό δρόμο για τη Φούρκα, ανατολικά του χωριού μας σε απόσταση 500-600 από το χωριό μας. Πρωτοχτίστηκε το 1910 από το Γιάννη Κων. Μακρυγιάννη. Το εκκλησάκι αυτό, χτίστηκε ύστερα από όραμα που είδε ο κτήτοράς του από την Αγία Βαρβάρα, που προϋπήρχε ως εικόνισμα δίπλα στον δημόσιο μουλαρόδρομο προς τη Φούρα. Χτίστηκε, σε διορία από τον Τούρκο αφέντη, μέσα σε διάστημα μόνο 10 ημερών. Σήμερα το φροντίζει ο Απόστολος Χαρισιάδης.

Άγιος Δημήτριος

 

Το εκκλησάκι αυτό βρίσκεται στην είσοδο του χωριού μας. Είναι χτίσμα του 1926 από το Νάσιο Παπαγιάννη. Προ αυτού υπήρχαν δυο άλλα, λίγο πιο πάνω, όπου υπήρχαν και μεγάλες κουφάλες βελανιδιές. Αυτά γκρεμίστηκαν ή κάηκαν. Δεν τα προλάβαμε εμείς οι νεώτερες γενιές. Ο Νάσιος Παπαγιάννης είχε δυο παιδιά, τον Βαγγέλη που πήγε στην Αμερική και την Χρυσούλα που παντρεύτηκε τον Χρήστο Τζίνα, παιδιά δεν έχουν. Σώγαμπρος πήγαν ο Παντελής Τζίνας και η Σταυρούλα Παπαγιάννη του Μίτσιου. Το εκκλησάκι σήμερα επιμελείται η χήρα Σταυρούλα με το γιο της Δημήτρη. Γράψαμε ήδη πως ένα από τα παλιά μικρά εξωκκλήσια είχε χτίσει ο κεφτοαρματολός «κουτσογιάννης», ύστερα από «τάμα» που είχε τάξει. (Βλ. Αρματολό - κλέφτη Κουτσογιώργη).

Αγία Τριάδα 

Το εξωκκλήσι αυτό είναι χτισμένο στο υψωματάκι το ομώνυμο, πάνω από το ποτάμι «Καραμούση», στη βόρειο θέση του χωριού μας. Είναι χτίσμα του έτους 1909 από τον κτήτορα Γιώργο Νταγκουβάνο, πατέρας του μακαρίτη Χαράλαμπου Νταγκουβάνου, που ταξίδεψε και στην Αμερική ως μετανάστης το 1905 και 1911. Ο σχετικός μύθος παράδοση για το χτίσιμο του μικρού αυτού εξωκκλησιού, είναι γραμμένος όπως και η φωτογράφηση του στο βιβλίο του Δ. Σαμάρα. Εκεί υπάρχουν οι πληροφορίες. Η νέα ανακαίνιση στο εκκλησάκι έγινε από τον Γιώργο Νταγκουβάνο, μακαρίτη τώρα και τον ανιψιό του Βαγγέλη Νικ. Νταγκουβάνο, από αυτούς σήμερα γίνεται η επιμέλεια και η φροντίδα.

Άγιος Θεοδόσης - 12 Απόστολοι

Το εξωκλήσι αυτό βρίσκεται στα βόρεια του χωριού μας, σε απόσταση 2 περίπου χιλ. σε ομώμυνη θέση, και στο δρόμο προς τον παλιό οικισμό Ριάχοβο, που ενώθηκε με το Κιράσοβο το 1780 και αποτέλεσαν μαζί με τον Πέρα ή Κάτω Μαχαλά, το ενιαίο πια Κιράσοβο ή Κεράσοβο. Σκιάζεται από υπεραιωνόβιες βαλανιδιές. Πανηγυρίζει στις 30 Ιουνίου, ιερή μνήμη των 12 Αγίων Αποστόλων. Τα παλιά χρόνια κατακλύζονται από Κιρασοβίτες πανηγυριώτες. Το σημερινό χτίσμα είναι νεώτερο, το οποίο ανακαινίστηκε το 1988 από την οικογένειά του Γιάννη Χρήστου Πέτρου - Νταγκουβάνου, κυρίως όμως με την επιμέλεια και φροντίδα του Γιώργου και της οικογένειάς του. Προ αυτού προϋπήρχε ένα ή δύο που χάλασαν ή κάηκαν, από τα οποία χρονολογούνταν από τον 6ο αιώνα μ.Χ., επί αυτοκρατορίας Πωγωνάτου, που διαχείμασε στην περιοχή της Κόνιτσας, επιστρέφοντας από νικηφόρο πόλεμο στη Δύση.

Άγιοι Ανάργυροι- Κοσμάς και Δαμιανός

Το εκκλησάκι αυτό βρίσκεται στο μαχαλά των Παπαγιανναίων, σε ιδιόκτητο οικόπεδο της οικογένειας Ανδρέα Σαμαρά, μακαρίτη τώρα. Χτίστηκε το 1966, από τον ομώνυμο ιδιοκτήτη ύστερα από σχετικό«όραμα» των Αγίων Αναργύρων του 1938. Λόγω πολέμων, καθυστέρησε η ανέγερση του ιερού ναού που τελικά πραγματοποιήθηκε, έστω και αργά, το 1966. Προϋπήρχε και υπάρχει και σήμερα ακόμη, μαρμάρινο εικονοστάσι από το 1938. Προσωπική εργασία πρόσφεραν και οι γαμπροί, Γιάννης Ζούκας και Τάκης Τέλλης. Σήμερα επιμελείται και φροντίζει το εκκλησάκι, όπως και την ανακαίνιση αυτού, ο γιος του Δημήτρης, συν τις πρωτοξαδέλφες του Σπυριδούλα Σιάφη και ΝΒάια Κ. Τσιάτσιου. Οι Άγιοι να  παρέχουν την βοήθειά τους - προστασία. Εορτάζει δε δυο φορές το χρόνο, πρώτη (1) Ιουλίου μνήμη των αγίων των καταγομένων από τη Ρώμη και πρώτη (1) Νοεμβρίου, των καταγομένων από την Μικρά Ασία. Είναι δύο δίδυμα ζευγάρια, με τα ίδια ονόματα.

Εικονοστάσι Αϊ-Σωτήρα

Αυτό βρίσκεται στην βόρεια θέση του χωριού μας στο δρόμο προς Άγιο Θεοδόση. Είναι χτίσμα του Αλέξη Σιάφη, και χτίστηκε σε ανάμνηση της «σωτηρίας» του από τον εμφύλιο πόλεμο του 1946-1949. Επιμελείται αυτού τα παιδιά του. Λεπτομέρειες στο βιβλίο του Δ. Σαμαρά.    

Εικονοστάσι Αγίας Βαρβάρας

Το εικονισματάκι αυτό, το νέο, είναι καλλιτέχνημα, του πρωτομάστορα Αχιλλέα Χρ. Νάκου. Μεράκι του καλλιτέχνη της όμορφης πέτρας. Προ αυτού προϋπήρχε άλλο, μέσα στην «κουφάλα» της πέτρας, πτωχό-απέριττο. Βρίσκεται στον παλιό δρόμο προς την Φούρκα, κάτω της Αγίας Βαρβάρας. Το έχτισε ο πρωτομάστορας πελεκάνος τα χρόνια 1985-1987, σαν ευσεβής και καλός χριστιανός. Δείγμα κερασοβίτικης παραδοσιακής πέτρινης τέχνης. Αιωνία η μνήμη του.

Εικονοστάσι Αγίας Παρασκευής

Και αυτό το εικονοστάσι που βρίσκεται δίπλα μπροστά από το εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής, είναι έργο καλλιτεχνικό του ιδίου πρωτομάστορα, πελεκάνου της πέτρας, Αχιλλέα Χρ. Νάκο (1985-1987), αφιερωμένο και αυτό στην Αγία Παρασκευή μας πολιούχο-προστάτιδα του χωριού μας, παντάξιο δείγμα οικοδομικής καλλιτεχνικής δουλειάς, του ευσεβή αυτού συγχωριανού και μακαρίτη τώρα. Λεπτομέρειες στο βιβλίο του Τάκη Σαμαρά.

Εικονοστάσι Αϊ-Θεοδόση

Το εικονοστάσι αυτό, βρίσκεται  στον αμαξητό δρόμο (ανηφόρα) προς την είσοδο του χωριού μας. Είναι αφιερωμένο στον Άγιο Θεοδόση. Το έχτισε ο καλός μάστορας της πέτρας Θωμάς Απ. Τζίνας, που και το φροντίζει, προ αυτού και είχε άλλο πιο φτωχό, απέριττο, λιτό. Εκείνο χάλασε - γκρεμίστηκε. Έγινε το νέο αυτό.

Εικονοστάσι της Ανάληψης του Κυρίου μας

Αυτό βρίσκεται στο νότιο άκρο του χωριού μας, στο δρόμο προς τη θέση Πλάκα, κοντά στα κηπάρια του Αθανασίου και Απ. Τζίνα. Είναι αφιερωμένο στη μνήμη της Ανάληψης του Κυρίου μας. Παλιά το φρόντιζε η οικογένεια Αθανασίου, τώρα δεν γνωρίζουμε, μάλλον η γειτονικά των Μωραϊταίων.